Διαδρομές » Πεντέλη: Ο καταρράκτης της Ραπεντώσας
Ο καταρράκτης του ρέματος της Ραπεντώσας, μιας και βρίσκεται στις παρυφές της Πεντέλης, περιβάλλεται κι αυτός με μυστήριο και μυστικότητα, όπως και άλλα τοπία του βουνού.
Βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή της Ραπεντώσας του δήμου Διονύσου, λίγο βορειότερα από το μεγάλο λατομείο των Μαρμάρων Διονύσου. Το ρέμα της Ραπεντώσας που τον τροφοδοτεί ξεκινάει από εγκαταλελειμμένο λατομείο μαρμάρου στη βόρεια πλαγιά της Πεντέλης, περνάει κάτω από τη λεωφόρο Διονύσου - Νέας Μάκρης, μόλις 500μ μετά τα τελευταία σπίτια του Διονύσου, και ακολουθώντας βορειοανατολική κατεύθυνση περνάει χαμηλότερα από τη Ραπεντώσα και το ενεργό λατομείο των Μαρμάρων Διονύσου, για να καταλήξει στο φράγμα Ραπεντώσας, όπου και διακόπτεται η ροή του. Εκεί, καταλήγουν και τα ρέματα της Βαθιάς Χούνης και της Ντάρδιζας. Από το σημείο εκείνο, πριν τη κατασκευή του φράγματος, το ρέμα συνέχιζε την κατάβασή του μέχρι το Μαραθώνα, αρκετά ενισχυμένο την εποχή των βροχών, περνώντας δίπλα από τον Τύμβο και το μουσείο και αφού διέσχιζε αγροτικές εκτάσεις, τελικά γινόταν υπόγειο, για να καταλήξει στη θάλασσα. Φυσικά, σε περίπτωση μεγάλης βροχόπτωσης, το φράγμα διαθέτει ελεγχόμενη υπερχείλιση, που θα στείλει το επιπλέον νερό στην παλιά φυσική του ροή μέχρι τη θάλασσα.
Στο Google Maps, ο καταρράκτης είναι σημειωμένος ως «Καταρράκτης Ραπεντώσας» και συχνά συγχέεται με τον άλλο καταρράκτη της Πεντέλης, ο οποίος είναι γνωστός και ως «Καταρράκτης Βαλανάρη» και βρίσκεται στο Ντράφι. Οι δυο αυτοί καταρράκτες βρίσκονται σε διαμετρικά αντίθετες πλευρές της Πεντέλης, βόρεια ο πρώτος και νότια ο δεύτερος. Ο πιο γνωστός και επισκέψιμος λόγω των τηλεοπτικών εκπομπών που τον έχουν αναδείξει, είναι αυτός του ρέματος Βαλανάρη. Αυτός μάλιστα είναι και διπλός, δηλαδή κάποιες εποχές το ρέμα σχηματίζει δυο διπλανούς καταρράκτες.
Η περιοχή της Ραπεντώσας ήταν γενικά δασική, καλυμμένη με μεγάλο πευκοδάσος, το οποίο όμως κάηκε στην μεγάλη πυρκαγιά που ξεκίνησε από το Γραμματικό και έφτασε μέχρι την Πεντέλη, τον Αύγουστο του 2009. Όμως, η ρεματιά μέσα στην οποία βρίσκεται ο καταρράκτης, λόγω του είδους των δέντρων που φύονται εκεί (πλατάνια, λεύκες, κλπ), αντιστάθηκε στη φωτιά και φαίνεται πλέον σαν μια όαση μέσα στην έρημο. Γι αυτό και αποτελεί ένα φυσικό τοπίο άξιο να επισκεφτεί πολλές φορές κάποιος που αγαπάει τη φύση και θέλει να περάσει ένα κυριακάτικο πρωινό μακριά από την πόλη.
Ο καταρράκτης περιβάλλεται από ένα μυστήριο, όχι επειδή έχει κάτι το ιδιαίτερο αλλά απλά και μόνο επειδή βρίσκεται στην Αττική, σε ένα περιβάλλον ιδιαίτερα επιβαρυμένο από τις οικοδομές, τα αυτοκίνητα, τις φωτιές και την μόλυνση. Έτσι, όσοι τον «ανακαλύπτουν", θέλουν να κρατήσουν το «μυστικό» για τον εαυτό τους και τους φίλους τους, θεωρώντας ότι όλοι οι υπόλοιποι θα τον καταστρέψουν. Αρκετά εγωιστικό, αν δει κανείς τι αφήνουν πίσω τους αυτοί οι λιγοστοί που γνωρίζουν το μέρος και δεν το λένε σε άλλους. Σακούλες, γόπες, μπουκάλια, χαρτιά, ακόμα και ξεχασμένα ρούχα μπορεί κανείς να βρει στο δρόμο κάτω από τον καταρράκτη.
Η πεζοπορία για τον καταρράκτη είναι μικρής διάρκειας, από όποιο δρόμο και αν πάμε, επομένως πράγματι αξίζει τον κόπο να αφήσει κανείς το αυτοκίνητο στον πολιτισμό και να αφιερώσει ένα πρωινό για να δει κάτι σπάνιο στην Αττική.
Για να φτάσουμε σε αυτόν υπάρχουν γενικά τρεις κύριοι δρόμοι πρόσβασης μέσω χωματόδρομων, ένας από την κοιλάδα της Ντάρδιζας, ένας από τη Ραπεντώσα και ένας από τη Σταμάτα. Η περιγραφή μας αφορά την πρόσβαση με πεζοπορία από την κοιλάδα της Ντάρδιζας.
Για την πρόσβαση στη κοιλάδα της Ντάρδιζας, ακολουθούμε το δρόμο Διονύσου - Νέας Μάκρης μέχρι τη διασταύρωση Αγίου Πέτρου, όπου υπάρχει εστιατόριο - καφετέρια με πανοραμική θέα στη θάλασσα του Μαραθώνα - Νέας Μάκρης. Στο σημείο αυτό μπορεί κανείς να φτάσει από την Παλαιά Πεντέλη, ακολουθώντας το δρόμο Πεντέλης - Διονύσου για 8Χμ.
Προσπερνάμε τη διασταύρωση Αγίου Πέτρου και μετά από 3Χμ συναντάμε διασταύρωση αριστερά προς γνωστή φάρμα. Ο δρόμος περνάει μπροστά από το χώρο διαλογής απορριμάτων του Δήμου Μαραθώνα και μετά από 1,6Χμ συναντάμε τη φάρμα, αφού πρώτα η άσφαλτος δώσει τη θέση της στο χώμα. Μπορούμε να αφήσουμε το όχημά μας εκεί, στη σκιά των δέντρων, ή να συνεχίσουμε για 200μ ακόμα, μέχρι εκεί που ο δρόμος εφάπτεται του ρέματος της Ντάρδιζας και διακλαδώνεται αριστερά, για να περάσει μέσα από αυτό. Εκεί μπορούμε να παρκάρουμε στην άκρη του δρόμου. Ο δρόμος που κινείται δεξιά του ρέματος οδηγεί μετά από 2Χμ στο Φράγμα Ραπεντώσας. Ο δρόμος που κινείται αριστερά του ρέματος οδηγεί μετά από 3Χμ στον καταρράκτη. Από την διακλάδωση του δρόμου στο ρέμα της Ντάρδιζας αρχίζει η περιγραφή της πεζοπορίας μας για τον καταρράκτη.
Ακολουθώντας το αριστερό παρακλάδι του χωματόδρομου κινούμαστε αρχικά παράλληλα προς το ρέμα, με κατεύθυνση βόρεια, μετά ο δρόμος στρίβει αριστερά και οδηγεί στο ρέμα της Βαθιάς Χούνης, το οποίο κόβει το χωματόδρομο, σε σημείο που συντηρεί μια πυκνή συστάδα πλατανιών, έχοντας περπατήσει 1,1Χμ μέχρι εδώ.
Περνάμε απέναντι και ακολουθούμε τον μεγάλο και καλοστρωμένο χωματόδρομο που συνεχίζει βορειοδυτικά και όχι τον πρόχειρο δρόμο προς τα βόρεια που οδηγεί με μονοπάτι στο φράγμα. Ο δρόμος αρχίζει να ανηφορίζει προσφέροντας μια τέλεια άποψη του φράγματος και της γύρω περιοχής, που δυστυχώς δείχνει πληγωμένη από τις πυρκαγιές.
Το Φράγμα Ραπεντώσας, μήκους 145μ και ύψους 39μ, κατασκευάστηκε από την ΕΥΔΑΠ το 2004 με σκοπό να συγκεντρώνει τα νερά των τριών ρεμάτων (Ντάρδιζας, Βαθιάς Χούνης και Ραπεντώσας), αποτρέποντας έτσι τις πλημμύρες στο Μαραθώνα, όπου κατέληγαν μετά από έντονες βροχοπτώσεις.
Περίπου 1,1Χμ από το ρέμα της Βαθιάς Χούνης και τη σκιά των πλατανιών, συναντάμε διακλάδωση του δρόμου αριστερά. Η θέα από εδώ είναι πλέον πανοραμική.
Το αριστερό παρακλάδι του δρόμου έρχεται από την Ραπεντώσα, ενώ το δεξί οδηγεί στον καταρράκτη και μετά στη Σταμάτα.
Κατηφορίζοντας στο δεξί παρακλάδι συναντάμε μεγάλη αριστερή φουρκέτα σχήματος Π και μετά από μια δεύτερη, δεξιά αυτή τη φορά φουρκέτα, είμαστε στην τελική ευθεία για τον καταρράκτη. Θα καταλάβουμε ότι φτάσαμε στην περιοχή του, όταν θα δούμε τον δρόμο να περνάει μέσα από πυκνή βλάστηση που τροφοδοτείται από τα νερά του ρέματος της Ραπεντώσας. Η απόσταση από την τελευταία διασταύρωση μέχρι το ρέμα είναι 1Χμ.
Η συνολική απόσταση από το ρέμα της Ντάρδιζας μέχρι το ρέμα της Ραπεντώσας είναι 3,1Χμ και απαιτεί από 35λ έως 55λ περπάτημα, ανάλογα με το ρυθμό μας.
Η βλάστηση που συναντάμε όταν συναντήσουμε το ρέμα δημιουργεί το δικό της μικροκλίμα και, κυρίως το καλοκαίρι, αποζημιώνει για το «φαλακρό τοπίο» της διαδρομής. Όμως, το νερό του ρέματος σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να θεωρηθεί πόσιμο. Λόγω της παρουσίας του νερού, δεν είναι απίθανο να συναντήσουμε στην περιοχή πολλά κατσίκια, ήμερης προέλευσης, που ζουν πλέον ελεύθερα. Φυσικά και η συνάντηση και με άλλα ζώα δεν είναι καθόλου απίθανη.
Από το σημείο αυτό, για να δούμε τον καταρράκτη, πρέπει να ακολουθήσουμε ανάποδα το ρέμα, είτε στην όχθη δίπλα από το νερό είτε και μέσα σε αυτό, με κατεύθυνση νότια. Πριν φτάσουμε σ' αυτόν, μια κρυστάλλινη λιμνούλα θα μας τραβήξει την προσοχή και αποτελεί το τέλειο μέρος για ανάπαυση. Ο καταρράκτης βρίσκεται καλά κρυμμένος ανάμεσα στη βλάστηση, αλλά τον προδίδει ο δυνατός θόρυβος που δημιουργεί. Έχει ύψος περίπου 10μ και στη βάση έχει δημιουργήσει μικρή ρηχή λιμνούλα, που την χαίρονται εκατοντάδες γυρίνοι.
Παρατηρήσαμε ότι στα αριστερά υπάρχει σχοινί (άγνωστο πόσο ασφαλές είναι) για να μπορεί κάποιος να κατέβει από το πάνω μέρος, ακολουθώντας ένα πολύ γλιστερό μονοπάτι, οπότε πιστεύουμε ότι πρέπει να υπάρχει πρόσβαση στο μέρος αυτό, πιθανόν κατεβαίνοντας το ρέμα από την Ραπεντώσα. Μάλιστα, κάπου εκεί κοντά στο συνοικισμό θα συναντήσει κανείς και μικρή σπηλιά, όπου ήταν το ιερό του Διονύσου. Βρήκαμε όμως και περιγραφές για ανάβαση του ρέματος από το φράγμα της Ραπεντώσας, όπου στα πρώτα μέτρα, κοντά στο φράγμα, υπάρχουν τα ερείπια παλιού πέτρινου γεφυριού. Επομένως το μόνο σίγουρο είναι ότι μπορεί κανείς να φτάσει στον καταρράκτη αυτόν ακολουθώντας διάφορες πεζοπορικές διαδρομές, με πολύ ή λίγο μυστήριο, αλλά σίγουρα αρκετό ψάξιμο διαδρομής.
Πηγή: Δ. Μαυρόπουλος
Φωτογραφίες: Δ. Μαυρόπουλος
Επιμέλεια: Δ. Μαυρόπουλος
