Προορισμοί » Μετέωρα » Αξιοθέατα » Μοναστήρια
Η μοναστική πολιτεία των Μετεώρων έχει τις ρίζες τις 1000 χρόνια πριν, την εποχή της μεγάλης ανάπτυξης του μοναχισμού στην Ελλάδα, και θεωρείται η δεύτερη σε μέγεθος και σπουδαιότητα μετά το Άγιον Όρος. Σχεδόν σε κάθε απόκρημνο πύργο χτίστηκε ένα μοναστήρι (ή και περισσότερα πολλές φορές), ενώ όπου υπήρχαν φυσικά κοιλώματα στο βράχο οργανώθηκαν σκήτες μοναχών.
Λόγω της πολύ μεγάλης ιστορικής αξίας των μοναστηριών, η ΟΥΝΕΣΚΟ έχει χαρακτηρίσει τα Μετέωρα Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Μέχρι το μεσαίωνα, είχαν ήδη χτιστεί τα μεγαλύτερα μοναστήρια:
- Η Μονή Αγίας Μονής
- Η Μονή Αγίας Τριάδος
- Η Μονή Αγίου Αθανασίου
- Η Μονή Αγίου Αντωνίου
- Η Μονή Αγίου Γεωργίου Μανδηλά
- Η Μονή Αγίου Δημητρίου
- Η Μονή Αγίου Ιωάννη Προδρόμου
- Η Μονή Αγίου Μόδεστου
- Η Μονή Αγίου Νικολάου Αναπαυσά
- Η Μονή Αγίου Νικολάου Κοφινά
- Η Μονή Αγίου Νικολάου Μπάντοβα
- Η Μονή Αγίου Πνεύματος
- Η Μονή Αγίου Στεφάνου
- Η Μονή Αγίων Αποστόλων
- Η Μονή Αγίων Ταξιαρχών
- Η Μονή Άλυσος του Αποστόλου Πέτρου
- Η Μονή Βαρλαάμ
- Η Μονή Καλλιστράτου
- Η Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος ή Μονή Μεγάλου Μετεώρου
- Η Μονή Παναγίας
- Η Μονή Παντοκράτορος
- Η Μονή Ρουσάνου
- Η Μονή Υπαπαντής
- Η Μονή Υψηλοτέρας ή Καλλιγράφων
Με το πέρασμα του χρόνου τα περισσότερα από αυτά κατέπεσαν και έγιναν ερείπια που σήμερα διακρίνονται στις κορυφές των πύργων, ή έχουν καλυφθεί εντελώς από τη βλάστηση. Ορισμένα όμως, τα έξι πιο μεγάλα, συνέχισαν να λειτουργούν και με διαδοχικές ανακαινίσεις, που σήμερα είναι επιδοτούμενες, επιβίωσαν ως τις μέρες μας και είναι επισκέψιμα. Αυτά είναι:
- Η Μονή Αγίου Νικολάου Αναπαυσά
- Η Μονή Ρουσάνου
- Η Μονή Βαρλαάμ
- Η Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος ή Μεγάλου Μετεώρου
- Η Μονή Αγίας Τριάδος
- Η Μονή Αγίου Στεφάνου
Τα τελευταία χρόνια, έχουν ανακαινιστεί (ή ανακαινίζονται) και άλλες μονές, χωρίς όμως να κατοικούνται. Αυτές είναι:
- Η Μονή Αγίου Νικολάου Μπάντοβα
- Η Μονή Υπαπαντής
Οι σκήτες των ασκητών, σε εκατοντάδες τρύπες στο βράχο, δίπλα ή και ψηλότερα από τις φωλιές των πουλιών, χτισμένες από πέτρα, πηλό και ξύλο, αν παραμένουν όλες ερειπωμένες, θυμίζουν πόση ζωή υπήρχε κάποτε σ' αυτά τα βράχια. Ζωή σκληρή και αμείλικτη σε κάθε λάθος στραβοπάτημα.
Χιλιάδες είναι οι επισκέπτες των εν λειτουργία μονών καθημερινά, οι οποίοι όμως πρέπει κατά την επίσκεψή τους να σέβονται το ωράριο της κάθε μονής, καθώς και τους απαιτούμενους ενδυματολογικούς περιορισμούς.
Η Μονή Αγίου Νικολάου Αναπαυσά
Το μοναστήρι αυτό, το μικρότερο από όσα λειτουργούν σήμερα, βρίσκεται λίγο έξω από το Καστράκι και είναι το πρώτο που συναντά κανείς καθώς κατευθύνεται προς τα μοναστήρια από το χωριό αυτό. Χτίστηκε τον 14ο αιώνα, ενώ οι εξαίρετες αγιογραφίες του καθολικού ολοκληρώθηκαν το 16ο αιώνα. Στο παρεκκλήσι του Αγίου Αντωνίου που βρίσκεται μέσα στη μονή, είναι ακόμη ορατά τμήματα τοιχογραφιών του 14ου αιώνα. Σήμερα, είναι ανδρικό μοναστήρι και τα χειρόγραφά του φυλάσσονται στη μονή Αγίου Στεφάνου. Η πρόσβαση σ' αυτό από το δρόμο απαιτεί αρχικά ανάβαση σε πλακόστρωτο δρομάκι και μετά σε σκάλα χαραγμένη στο βράχο, που ξεκινάει ακριβώς κάτω από τον εξώστη όπου κρέμεται το καλάθι που χρησιμοποιούσαν παλιά οι μοναχοί για να ανέβουν.
Η Μονή Ρουσάνου
Το μοναστήρι αυτό είναι το δεύτερο που συναντά κανείς καθώς κατευθύνεται προς τα μοναστήρια από το Καστράκι. Χτίστηκε τον 14ο με 15ο αιώνα, αλλά τη σημερινή του μορφή την πήρε τον 16ο αιώνα. Τα τελευταία χρόνια προστέθηκε μεγάλο συγκρότημα κελιών δίπλα από τη μονή. Αρχικά ήταν ανδρικό μοναστήρι, αλλά σήμερα είναι γυναικείο. Το καθολικό είναι αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος, αλλά τιμάται και η μνήμη της Αγίας Βαρβάρας. Είναι ίσως ένα από πιο γραφικά και πολυφωτογραφημένα μοναστήρια των Μετεώρων, που αποτελεί θέμα για κάρτες και οδηγούς καθώς βρίσκεται ακριβώς απέναντι από τον πιο εντυπωσιακό πύργο, το ʼγιο Πνεύμα, στη βάση του οποίου διακρίνονται τα απομεινάρια της φυλακής των μοναχών. Η πρόσβαση σ' αυτό από το δρόμο απαιτεί λίγο περπάτημα σε πλακόστρωτο δρομάκι, είτε από το κάτω μέρος του είτε από το πάνω.
Η Μονή Βαρλαάμ
Είναι η δεύτερη σε μέγεθος μονή μετά το Μεγάλο Μετέωρο και βρίσκεται στην ίδια περιοχή με αυτό. Ιδρύθηκε από τον μοναχό Βαρλαάμ τον 14ο αιώνα. Το καθολικό της είναι αφιερωμένο στη μνήμη των Αγίων Πάντων και χτίστηκε κατά τον 16ο αιώνα. Πάνω στον αρχικό μικρό ναό που έχτισε ο ιδρυτής της μονής, οικοδομήθηκε το εκκλησάκι των Τριών Ιεραρχών. Σημαντικά αξιοθέατα του μοναστηριού αποτελούν οι χώροι του παλιού μαγειρείου και του νοσοκομείου, ενώ η συλλογή χειρογράφων, εικόνων και ιερών κειμηλίων είναι ιδιαίτερα πλούσια. Είναι ανδρικό μοναστήρι. Η πρόσβαση σ' αυτό από το δρόμο απαιτεί αρκετό περπάτημα, αρχικά σε πλακόστρωτο δρομάκι και μετά σε σκάλα χαραγμένη στο βράχο.
Η Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος ή Μεγάλου Μετεώρου
Είναι η μεγαλύτερη σε μέγεθος μονή και βρίσκεται λίγο ψηλότερα από την Μονή Βαρλαάμ. Ιδρύθηκε τον 14ο αιώνα από τον όσιο Αθανάσιο τον Μετεωρίτη. Ακολούθησε και δεύτερος κτήτορας, ο μοναχός όσιος «Ιωάσαφ», που είχε διατελέσει βασιλιάς των Σέρβων. Το καθολικό είναι αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος, όπου υπάρχουν ιδιαίτερα σημαντικές τοιχογραφίες, ενώ επίσης μέσα στο χώρο της μονής υπάρχουν και τα παρεκκλήσια της Θεομήτορος, του Ιωάννη του Προδρόμου, των Αγίων Ισαποστόλων Κωνσταντίνου και Ελένης και του Αγίου Νεκταρίου. Σημαντικά αξιοθέατα του μοναστηριού αποτελούν οι χώροι του παλιού μαγειρείου, της τράπεζας και του νοσοκομείου, ενώ η συλλογή μοναδικών χειρογράφων, εικόνων και ιερών κειμηλίων είναι ιδιαίτερα αξιόλογη. Είναι ανδρικό μοναστήρι και ο ηγούμενος της μονής εκτελεί και τα καθήκοντα του πνευματικού ηγέτη της ιερής αυτής πολιτείας. Η πρόσβαση στο μοναστήρι από το δρόμο απαιτεί αρκετό περπάτημα, αρχικά σε πλακόστρωτο δρομάκι και μετά σε σκάλα χαραγμένη στο βράχο.
Η Μονή Αγίας Τριάδος
Το μοναστήρι αυτό βρίσκεται σκαρφαλωμένο σε έναν από τους εντυπωσιακούς βράχους πάνω από την Καλαμπάκα. Οι ρίζες του βρίσκονται πίσω στο 14ο αιώνα, ενώ το καθολικό του κτίστηκε τον 15ο αιώνα. Οι κύριες τοιχογραφίες του έγιναν τον 18ο αιώνα, ενώ υπάρχουν και τοιχογραφίες του 17ου αιώνα. Σήμερα, είναι ανδρικό μοναστήρι και τα πολύτιμα χειρόγραφά του φυλάσσονται στη μονή Αγίου Στεφάνου. Βρίσκεται στην ίδια περιοχή με την Μονή Αγίου Στεφάνου και η πρόσβαση σ' αυτό από το δρόμο απαιτεί λίγο περπάτημα, αρχικά σε πλακόστρωτο δρομάκι και μετά σε σκάλα χαραγμένη στο βράχο.
Η Μονή Αγίου Στεφάνου
Το μοναστήρι αυτό βρίσκεται στην ίδια περιοχή με την Μονή Αγίας Τριάδος, σε μια δεσπόζουσα θέση πάνω από την Καλαμπάκα, με εξαιρετική θέα στην απέραντη πεδιάδα των Τρικάλων, τον ποταμό Πηνειό και τον ορεινό όγκο του Κόζιακα. Χτίστηκε κατά τον 15ο και 16ο αιώνα, ενώ από τότε χρονολογούνται και οι πρώτες τοιχογραφίες στο καθολικό του Αγίου Στεφάνου. Αργότερα, τον 18ο αιώνα, χτίστηκε το καθολικό του Αγίου Χαραλάμπους, του οποίου η ιερή κάρα φυλάσσεται εκεί. Αρχικά ήταν ανδρικό μοναστήρι, αλλά από το 1961 είναι γυναικείο. Στο μουσείο της μονής εκτίθεται μια εξαιρετικά πλούσια συλλογή από χειρόγραφα, εικόνες και ιερά κειμήλια. Η πρόσβαση στη μονή δεν απαιτεί καθόλου περπάτημα, αφού η κεντρική της είσοδος βρίσκεται μόλις μερικά μέτρα από τον δρόμο.
